سوءتغذیه در سالمندان

بدن سالمندان نیاز به مواد مغذی مختلفی دارد و این مواد باید به اندازه متعادل در اختیار او قرار گیرند. سوءتغذیه در سالمندان زمانی اتفاق می افتد که فرد مقدار مناسبی از مواد مغذی را برای عملکرد مناسب بدن خود دریافت نکند. این وضعیت اغلب شامل عدم تعادل پروتئین، کالری و سایر ویتامین های ضروری است که بدن هر روز به آن نیاز دارد. بنابراین سوءتغذیه همیشه به معنای گرسنگی کشیدن نیست و می تواند در اثر پرخوری نیز حاصل شود. بروز سوء تغذیه در برخی از سالمندان ریشه در سبک زندگی آن‌ها، شرایط، بیماری‌ها و اتفاقاتی که در طول زندگی آن‌ها رخ داده است دارد. نمونه آن تغییرات جسمی و روانی است که منجر به مشکلات سوءتغذیه و پیامد‌های ناشی از آن می‌شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

دلیریوم در سالمندان

یکی از بیماری هایی که هوشیاری سالمندان را تحت‌ الشعاع قرار می دهد دلیریوم است. دلیریوم یا روان آشفتگی یک اختلال جدی در توانایی‌های ذهنی است که منجر به آشفتگی تفکر و کاهش آگاهی نسبت به محیط می  شود. علائم دلیریوم به یکباره و با سرعت می باشد و حتی ممکن است در ساعاتی از روز فرد درگیر بروز این علائم شده و پس از چند دقیقه یا چند ساعت علائم نیز برطرف شود. شیوع دلیریوم در بین سالمندان بین ۲۰-۳۰ درصد می باشد و اختلال در جهت‌یابی، عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان، توهم، هذیان، خشم و عصبانیت، اضطراب و ترس از ویژگی‌های این اختلال است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مصرف آب در سالمندی

آب یکی از ترکیبات اصلی بدن می‌باشد که تقریباً حدود ۶۰ درصد وزن بدن سالمندان را تشکیل می‌دهد.کم آبی بدن وقتی اتفاق می‌افتد که بدن بیشتر از جذب مایعات، آن را دفع کند، به همین دلیل بدن دیگر برای انجام فعالیت‌های عادی و روزمره خود آب و مایعات کافی در اختیار ندارد. حال اگر مایعات از دست رفته از بدن سالمند جایگزین نشود، دچار کمبود آب خواهد شد. کاهش مایعات کل بدن، کاهش احساس تشنگی، کاهش عملکرد کلیه ها، مصرف داروهای متعدد و مشکلات حرکتی از مهم ترین دلایل کم آبی بدن در سالمندان می باشد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

گرمازدگی و سالمندی

گرمازدگی عدم توانایی بدن در دفع گرما و افزایش دمای درون بدن به حدود چهل درجه سانتی‌گراد است که به علت فعالیت شدید یا گرمای هوا ایجاد می‌شود. به دلیل تغییرات جسمی ناشی از افرایش سن، دمای بدن سالمندان به سرعت افراد جوان تر پایین نمی آید و بیش از دیگران در معرض خطر ناشی از گرمای زیاد هوا قرار دارند. سالمندانی که دارای بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، بیماری های کلیوی، بیماری های گوارشی و سایر بیماری های زمینه باشند، بیشتر در معرض گرما زدگی قرار می گیرند. گرما زدگی در سالمندان بسته به مقدار آن به سه درجه خفیف، متوسط و شدید طبقه‌بندی می‌شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

ویژگی های شهر دوستدار سالمند

شهر دوستدار سالمند شهری است که فرصت ها برای سلامت، مشارکت و امنیت را بهینه ساخته و سالمندی فعال و سالم را تحقق می بخشد. ویژگی های 8 گانه شهر دوستدار سالمند براساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی عبارتست از: فضاهای باز و ساختمان ها، مسکن، مشارکت اجتماعی، حمل و نقل، تکریم و مشارکت اجتماعی، اشتغال و مشارکت مدنی، اطلاعات و ارتباطات، حمایت اجتماعی و خدمات سلامتی.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مشکلات پوستی در سالمندان

پیرشدن پوست، روندی طبیعی است که با افزایش سن اتفاق می افتد؛ اما قرار گرفتن طولانی مدت زیر اشعه خورشید می تواند سرعت پیری پوست را افزایش دهد. هرچه سن افراد بالا می رود ، تغییرات و دگرگونی های پوستی نیز افزایش می یابد. این تغییرات اغلب به دلایل کاهش میزان آب در پوست، نفوذپذیری پوست و اثر عواملی همچون نور زیاد خورشید بروز می کند. چین و چروک، خشکی و خارش، لکه های پیری، منگوله های پوستی(زائده های گوشتی) و سرطان پوست از مشکلات رایج پوستی در سالمندان می باشند. 

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مناسب سازی فضای شهری برای سالمندان

بخش مهمی از موانع تبعیض آمیز در شهرها موانع فیزیکی و عدم مناسب سازی محیطی است که گروه بزرگی از شهروندان اعم از سالمندان، معلولان، زنان باردار و کودکان را از حضور اجتماعی دور نگاه می دارد. با وجود تمایل سالمندان برای شرکت در تعاملات اجتماعی و استفاده از فضای شهری، این دسته از افراد از فضای شهری مناسبی که امکان زندگی مستقل را برای آنان فراهم سازد، برخوردار نیستند.

(دکتر وحید راشدی، استدیو سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایران)

توانمندسازی سالمندان

توانمندسازی فرآیندی است هدفمند و چند بعدی که به سالمندان، گروه ها و اجتماعات آنان در شناخت و دستیابی به منابع و فرصت ها کمک می کند تا با استقلال و کنترل نسبی به شرایط مطلوب رسیده و کیفیت زندگی خود را ارتقاء بخشند؛ نکته حائز اهمیت آن است که این فرایند باید قبل از ورود آن ها به سنین سالمندی صورت گیرد. با توجه به سیاست سازمان بهداشت جهانی در خصوص مشارکت سالمندان، تلفیق اجتماعی یکی از مهم ترین راه حل های توانمندسازی سالمندان است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

غفلت و رفتار نامناسب با سالمندان

براساس تعریف مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، سؤرفتار با سالمندان عبارت است از: انجام دادن یا انجام ندادن رفتاری خاص به صورت عمدی یا غیرعمدی توسط مراقب یا فرد قابل اعتماد دیگر که باعث افزایش خطر، صدمه یا تجاوز به حقوق انسانی سالمند می شود. این سؤرفتار شامل سؤاستفاده فیزیکی، روانی عاطفی، مالی، جنسی و غفلت و طردشدگی است. سؤرفتار با سالمندان می تواند عوارضی نظیر کاهش کیفیت زندگی و اعتماد به نفس، احساس ناامیدی و ناتوانی را برای سالمند در پی داشته باشد.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

روز جهانی آلزایمر

۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور) روز جهانی آلزایمر نامگذاری شده است. این بیماری رایج‌ترین شکل زوال عقل و نوعی اختلال در عملکرد مغز است که موجب می‌شود به تدریج توانایی‌های ذهنی سالمندان تحلیل پیدا کند. آلزایمر در سراسر جهان یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که با آن مواجه هستیم و تقریبا ۵۰ میلیون نفر در سطح جهان مبتلا به بیماری دمانس هستند، که تقریباً ۶۰ درصد آن ها در کشورهایی با درآمد کم و متوسط زندگی می‌کنند. شعار امسال «1401»: "آلزایمر را بشناس، با هم می توانیم بیشتر مراقبت کنیم"

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

زخم بستر در سالمندان

زخم بستر یا زخم فشاری ضایعه ای است که در پوست و بافت های زیر پوستی و بر اثر فشار ممتد و طولانی مدت بر پوست ایجاد می شود. این زخم اغلب در نقاطی از بدن ایجاد می شود که پوست روی یک برجستگی استخوانی قرار گرفته و در بین آن ها عضله ای وجود ندارد. این بیماری به صورت کلی دو دلیل اصلی دارد: فشرده شدن و کشیده شدن. زخم بستر برای سالمندانی که در بستر به سر می برند رایج بوده و در صورت عدم پیگیری و رعایت یک سری اصول خاص می تواند برای آنان بسیار وخیم شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

آرتروز در سالمندان

آرتروز یا اُستئوآرتریت یک بیماری مفصلی است که موجب تخریب غضروف های بین مفصلی می شود. آرتروز امکان دارد هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند؛ مثل مفاصل زانو، ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند. در حدود نیمی از سالمندانی که بیش از 65 سال دارند با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

محیط شهری و سالمندان

سالمندان در حال حاضر با مشکلات زیادی روبه رو هستند، که یکی از این مشکلات "موانع شهری" می باشد. آن ها با محدودیّت های فیزیکی نه به خاطر محدودیت های خود بلکه به دلیل معلول بودن شهر از انجام فعّالیّت و خلاقیّت، کار و زندگی در محیط شهری عقب می مانند. تلفیق یا یکپارچه سازی اجتماعی برای سالمندان، به دنبال جامعه ای است که تمام افراد در کنار هم زندگی کنند، سالمند وارد جامعه شده و در تمام مقاطع زندگی از جهت تمام الگوهای زندگی روزمره، یک فرد عادّی تلقّی شود.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

مدیریت مصرف دارو در سالمندان

مصرف همزمان چند دارو یا "پلی فارماسی" در سالمندان به این معناست که یک فرد سالمند به دلیل ابتلا به چند بیماری یا اختلال عملکردی، روزانه بیش از 5 دارو را مصرف نماید. اکثر داروهایی که سالمندان مصرف می‌کنند حیاتی هستند و نحوه مصرف آن‌ها تعیین‌کننده عملکرد آن داروهاست. اگر سالمندان از مصرف دوز روزانه چشم‌پوشی کنند یا فراموش کنند که به موقع آن را بخورند یا بیش از حد دارو مصرف کنند، نتیجه می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. 

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)

شهر دوستدار سالمند

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، شهرهای دوستدار سالمند باید ساختارها و خدمات خود را با نیازهای سالمندان تطابق دهند. محیط زیست، حمل و نقل، مسکن، مشارکت اجتماعی، احترام، مشارکت مدنی و اشتغال، ارتباطات، حمایت اجتماعی و خدمات بهداشتی از شاخص های این شهر است. ایجاد شهر دوستدار سالمند مستلزم هماهنگ کردن سیاست‌گذاری و خدمات است به‌طوری‌که آن‌ها متقابلاً تقویت شوند. سازمان جهانی بهداشت روند ساخت چنین شهری را در یک چرخه شامل سه مرحله برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی برنامه‌ها و ارزیابی پیشرفت کار ارائه داده است.

(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)