با افزایش سن، ما اغلب تغییرات عادی مانند زود خوابیدن، زودتر از خواب بیدار شدن یا خواب بی کیفیت را در الگوهای خواب خود تجربه می کنیم. اختلال خواب یکی از شایع ترین مشکلاتی است که با بالا رفتن سن ایجاد می شود. سالمندانی که دچار اختلال خواب هستند، بیشتر در معرض افسردگی، مشکلات توجه و حافظه، خواب آلودگی بیش از حد در روز و بی خوابی در شب قرار دارند. در حالی که نیازهای خواب در افراد مختلف متفاوت است، میزان خواب در سالمندان باید بین ۷.۵ تا ۹ ساعت باشد. خواب خوب به بهبود تمرکز و شکل گیری حافظه کمک می کند و به بدن فرد سالمند اجازه می دهد آسیب های سلولی را که در طول روز رخ داده، ترمیم کند و سیستم ایمنی بدن را نیز بهبود ببخشد.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
اثرات بهداشتی ناشی از تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا، هزینه های فراوانی را به افراد جامعه تحمیل می کند و اگرچه همه افراد در معرض آن قرار می گیرند، اما زندگی سالمندان به میزان بیشتری تحت تاثیر آن قرار می گیرد. سالمندان به دلیل عواملی مانند شیوع بالای بیماری های مزمن و کاهش مکانیسم های حفاظتی فیزیولوژیکی، در برابر اثرات نامطلوب بهداشتی تغییرات اقلیمی، دگرگونی های ناگهانی دمای محیط و آلودگی هوا آسیب پذیر هستند. اثر آلودگی هوا بر روی افراد سالمند، به شکل کاهش اکسیژن موجود در خون که سبب کاهش رسیدن اکسیژن به قلب و ایجاد مشکلات قلبی و نیز ایجاد اختلال تنفسی در سالمندان به ویژه در افراد مبتلا به آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم می شود.
سالمندان به علت ضعف سیستم ایمنی در معرض عفونتهای تنفسی و ریوی هستند. زمانی که خون از اکسیژن کافی برخوردار نباشد یا مقدار زیادی دی اکسیدکربن در خون وجود داشته باشد و یا حتی گاهی هر دوی این موارد رخ دهد، با موضوع مشکلات تنفسی در سالمندان رو به رو خواهیم شد. دو نوع مشکل تنفسی و ریوی وجود دارد: حاد یا مزمن. توانبخشی ریوی به استفاده از تمرینات ورزشی، آموزش و مداخلات رفتاری برای بهبود عملکرد سالمندان مبتلا به بیماری های ریوی مزمن در زندگی روزانه و افزایش کیفیت زندگی آن ها گفته می شود.
یکی از بهترین راه های ارزشیابی سطح سلامتی سالمندان بررسی سطح فعالیت آنان در زندگی روزانه می باشد که می تواند اطلاعات لازم را در جهت برنامه ریزی مناسب و منطبق با نیازهای سالمندان در اختیار کارکنان مراکز بهداشتی درمانی قرار دهد. انجام فعالیت های روزمره به سالمندان این امکان را می دهد که استقلال خود را حفظ نموده و مشارکت اجتماعی بهتری داشته باشند.
(دکتر وحید راشدی، استدیو سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایران)
تغییرات مرتبط با سن، تمامی سیستم های بدن از جمله سیستم گوارشی را تحت تاثیر قرار می دهد. مشکلات سیستم گوارش در دوران سالمندی می تواند به سوء تغذیه، ضعف سیستم ایمنی و سایر عوارض ناشی از آن منجر شود. طبق مطالعات انجام شده سالیانه حداقل 40 درصد سالمندان با یک مشکل گوارشی مواجه می شوند. مشکلات سیستم گوارش در سالمندان از دهان آغاز می شود و می تواند تمام نواحی سیستم گوارش و تغییر در ترشح آنزیم های گوارشی را درگیر کند.
کانال آپارات دکتر وحید راشدی، با محوریت سالمندی و سالمندان
مراقبت در دوران سالمندی مانند سایر دوران به عنوان بخشی از زندگی نیاز به توجه ویژه دارد. شیوع بیشتر بیماری های مزمن و ناتوانی های ناشی از آن، باعث شده تا سالمندان نیاز به پرستار و مراقبت تخصصی داشته باشند. امروزه انواع مراقبت از سالمند به شکل فزاینده ای گسترش یافته است و هر روز به تنوع خدمات و کیفیت آن ها افزوده می شود. استفاده از این خدمات باعث حفظ شان و منزلت سالمند شده و عزت نفس سالمند را حفظ می کند، به گونه ای که سالمند بتواند سال های طلایی عمر خود را به راحتی پشت سر بگذارد. ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که مراقبین سالمندان معمولاً آنقدر بر نیازهای سالمندی که از او مراقبت به عمل می آورند، تمرکز دارند که از سلامتی خود غافل می شوند. مراقبینی که از سطح سلامتی مطلوبی برخوردار نباشند، نمی توانند مراقبت با کیفیتی را ارائه دهند.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
کاهش شنوایی در سالمندان پدیده ای مرتبط با سن است و یک بیماری شایع در سالمندان به شمار می رود. طبق آمارها حدود 30 درصد سالمندان 65 سال و 40-45 درصد سالمندان 75 سال و بالاتر دچار این مسئله هستند. یکی از تأثیرات اصلی کم شنوایی بر توانایی فرد در برقراری ارتباط با دیگران است. تأثیرات اجتماعی و محرومیت از برقراری ارتباطات می تواند تأثیر بسزایی در زندگی روزمره داشته باشد و باعث ایجاد احساس تنهایی، انزوا و ناامیدی در سالمندان با کم شنوایی شود.
دفع غیرارادی و کنترل نشده ادرار در سالمندان را بیاختیاری ادراری میگویند که بی شک اثرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی آنان می گذارد. علایم بی اختیاری ادرار ممکن است از نشت خفیف ادرار تا خیس شدن غیر قابل کنترل آن متفاوت باشد. افزایش شیوع عفونت ادراری، افسردگی و اضطراب و محدود شدن روابط اجتماعی از مهمترین عوارض بی اختیاری ادراری در سالمندان است. انواع بی اختیاری بر اساس علائم عبارتند از: ۱) بی اختیاری استرسی، ۲)بی اختیاری فوریتی و ۳) بی اختیاری سرریزی.
(دکتر وحید راشدی، مصاحبه با شبکه سلامت «برنامه مثبت سلامت»)
رفتارهای خودمراقبتی ارتقاءدهنده سلامت در سالمندان به عنوان اساسیترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مزمن شناخته شده اند. از این رو این رفتارها باید به عنوان راهبرد اصلی جهت حفظ و ارتقای سلامت سالمندان مورد توجه قرار گیرند. مهمترین رفتارهای خودمراقبتی ارتقادهنده سلامت شامل رفتارهای تغذیهای سالم، فعالیتهای جسمانی، مدیریت استرس، ارتباطات بینفردی، رشد معنوی و مسئولیتپذیری در قبال وضعیت سلامتی است. توجه به رفتارهای ارتقادهنده سلامت و کیفیت زندگی میتواند باعث افزایش کارایی و استقلال سالمندان شود.